پدیده نشخوار ذهنی منفی که همه ما دچار آن هستیم

پدیده نشخوار ذهنی منفی

همه ما، گفتگوی درونی داریم. از لحظه ای که بیدار می شویم تا زمانی که می خوابیم یک نفر همیشه درون سر ما دارد حرف می زند. همین الان که دارید این متن را می خوانید هم او دارد حرف می زند. همه ما این گفتگوی درونی را داریم. این گفتگوی درونی گاهی اوقات به نشخوار ذهنی منفی تبدیل می شود.
بگذارید اول نشخوار را توضیح دهم: چندین هزار سال پیش، بعضی از حیوانات برای حفظ امنیت خود مجبور بودند که به هنگام پیدا کردن غذا، با شتاب آن را بدون جویدن ببلعند و دوباره به مخفیگاه خود باز گردند. سپس در آنجا با خیال آسوده، آرام می گرفتند و غذایی را که قبلاً بلعیده بودند، بالا می آوردند و می جویدند و دوباره می بلعیدند.

گاهی اوقات ما انسان ها نیز دچار مساله ای مانند نشخوار می شویم. یعنی به یک موضوع بارها و بارها فکر می کنیم. ما گیر می افتیم در یک حلقه بی پایان و بی نتیجه فکر کردن به یک موضوع و مدام آن را می بلعیم و دوباره آن را می آوریم بالا و دوباره آن را می جویم.

فکر منفی و مثبت

در گفتگوهای تکراری درونی یا نشخوار ذهنی مدام به نکات منفی، خاطرات منفی و جنبه های منفی فکر می کنیم و بعد از مدتی به آن اعتیاد پیدا می کنیم. همانند حیواناتی که از اول اهل نشخوار نبودند اما اکنون دیگر معده شان کاملا متناسب نشخوار شده.
این نشخوار منفی می تواند گریبان همه ما را بگیرد. از فردی که همسرش به وی خیانت کرده تا کارآفرینی که ورشکست شده، تا کاندیدایی که در انتخابات رای نیاورده یا روزنامه نگاری که به ناحق زندانی شده، ورزشکاری که مصدوم شده و دیگر نمی تواند ورزش حرفه ای کند و فردی که در آزمون دکتری به نتیجه نرسیده. سرمایه گذاری که سرمایه اش از بین رفته.

تجویز راهبردی

برای رهایی از دام گفتگوهای درونی منفی تکراری (نشخوار ذهنی) چه می توان کرد؟

۱- تکنیک برگردانی مثبت یا انحراف فکر:

به صورت ارادی به چیزی توجه کنید که مثبت است. بازی های فکری کنید. هر کاری که مستلزم به کارگیری فکر است. تلفن را بردارید و به دوستان زنگ بزنید. خلاصه فقط ذهنتان را با هر چیز کوچکی مشغول کنید. یک عدد پیچیده مثل ۹۵۸۳۵۴ را درنظربگیرید و هفت تا هفت تا از آن کم کنید. این تکنیک بخاطر اینست که مکانیزم ذهن طوریست که در یک آن نمی تواند به دونقطه توجه کند.

۲- تکنیک تاخیر فکر:

برای آمدن فکرهای منفی تکراری به ذهنتان وقت تعیین کنید و وقتی این افکار خواستند به ذهنتان وارد شوند به آنها بگویید که بروند و در فلان ساعت که به آنها اختصاص داده اید بیایند و تدریجا این ساعات را محدودتر کنید. این نشان می دهد که شما ارباب هستید و آن ها (افکار منفی تکراری) نوکر.

۳- تکنیک تدوین فکر:

قلم و کاغذ بردارید و همگی افکار منفی خود را بنویسید ترجیحا با زبان طنز: نوشتن بار سنگین افکار فکری را سبک کرده و گاه با خواندن نوشته ها ممکن است شما را به خنده یا شگفتی از افکار غیرمنطقی خود وادارد. در عین حال وقتی فکرتان را نوشتید راحت تر می‌توانید آن را بررسی کنید و خطاهایش را شناسایی نمایید.

۴- تکنیک تصور بدترین حالت ممکن و اقدام:

در نگاه اول ممکن است این روش اشتباه به نظر برسد اما دو فایده اساسی دارد. به جای اینکه مدام در مورد نگرانی های آینده فکر کنید. به بدترین حالت ممکن فکر کنید. زمانی که به بدترین حالت ممکن فکر میکنید، میبینید آنقدرها هم بد نیست و تنها این ذهن شماست که آن رو بزرگ کرده. همین طور شما می توانید خود را برای اقدامات جبرانی و پیشگیرانه بعدی آماده کنید. به جای ترس از اقدام، بزنید به قلب ماجرا و دست به کار شوید.

تکنیک ماموریت جدید

۵- تکنیک تعریف ماموریت جدید:

نشخوار ذهنی، فکر زاید است و فکر زاید زاییده وقت زاید و وقت زاید زاییده بیکاری، با دست زدن به یک فعالیت که شما را در حالت برانگیختگی قرار دهد می‌توانید از حالت نشخوار ذهنی فاصله بگیرید. مثلا اگر در کارآفرینی شکست خورده اید، یک ایده جدید را دنبال کنید.

اگر دیگر نمی توانید ورزش حرفه ای کنید، خوب به مربی شدن فکر کنید! اگر به تازگی جدا شده اید، به تمام کارهایی فکر کنید که در زمان زندگی مشترک فرصتش را نداشتید انجام دهید. خداوند درها و دریچه های بسیاری را پیش روی ما قرار داده است.

اما گاهی اوقات آنچنان به درهای بسته نگاه می کنیم که صدها در و دریچه دیگر را نمی بینیم. به خدا نگویید چه مشکلات بزرگی دارید بلکه به مشکلات بگویید چه خدای بزرگی دارید!

مجتبی لشکربلوکی